Kadınlarda idrar kaçırma şikayeti erkeklere nazaran yaklaşık 2 kat daha sık görülmektedir. Her ne kadar bu şikayet hayatı tehdit eden bir durum olmasa da ömür kalitesini önemli derecede bozmaktadır. Düşünsenize; 3 basamak merdiven çıkıyorsunuz ve idrarı tutmak için karın kaslarınızı o denli bir sıkıyorsunuz ki kas ağrılarınızı hissediyorsunuz; öksürme, hapşırma bir mühlet sonra toplum içinde yapılmaması gereken bir olay haline geliyor; Alışverişe gidiyorsunuz 1 saat içinde 3 defa tuvalete gitmeniz gerekiyor…Bunlar üzere birçok kıssa.
Yaşlı bayan nüfusu arttıkça idrar kaçırma olayı da önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bayanların neredeyse %50’sini etkileyen bir sorundur. Lakin bu bayanların 2/3’ü kadarı temel olarak toplumsal utangaçlık nedeniyle yahut bu bahiste yardım alabileceklerinden habersiz oldukları için tahlil aramamaktadırlar.
İdrar kaçırmanın sebepleri ve risk faktörleri nedir?
• İlerleyen Yaş: Menapoz oluşunca ve yaşın ilerlemesiyle ve östrojen hormonunun azalmasıyla leğen kemiği içindeki mesane ve rahmi yerinde tutan dayanak dokular zayıflamakta ve idrar kaçırma artmaktadır.
• Doğum: Fazla sayıda doğum, iri bebek, doğumda vakum kullanılması üzere sebepler idrar kaçıran bayanlarda sıklıkla mevcuttur.
• Fazla Kilolu Olmak, Obezite: Çok kilolularda karın içi basınç artmakta ve idrar kaçırma daha sık olmaktadır.
• Kalıtımsal Sebepler: Kimi bayanların dayanak dokuları ve bağları doğumlarından itibaren zayıftır ve idrar kaçırmaya yatkındırlar.
• Kabızlık: Ikınma, takviye dokuları zayıflatmaktadır.
• Sigara: Sigara içenlerde idrar kaçırma daha sık görülmektedir.
• Kronik Hastalıklar: Astım, bronşit, diyabet, kas hastalıkları ve omurganın kaza sonucu travması risk faktörüdür.
Günümüzde idrar kaçırma ile ilgili ilaç ve cerrahi formüllerle tedaviler mümkündür. Tedavinin biçimi idrar kaçırmanın haline nazaran değişir. Temel olarak 3 tip kaçırma vardır:
-
Stres inkontinans: Öksürünce, hapşırınca, ağır kaldırınca idrar kaçırma.
-
URGE inkontinans: Acil işeme gereksinimiyle idrar kaçırma.
-
Mikst inkontinans: İkisinin bir ortada olduğu tip.
-
Stres İnkontinans: Eforla yahut fizikî zorlama, hapşırma yahut öksürme ile istemsiz idrar kaçırmadır. Karın içi basıncını arttıran durumlarda artan bu basınç üretraya uygun halde iletilmediğinde idrar kaçırma olayı ortaya çıkmaktadır.
Sebepleri:
-obezite
-daha evvelki gebelik ve güç doğum anamnezi
-geçirilmiş cerrahi operasyonlar
Hastaların muayene için mümkünse mesane dolu olarak gelmeleri istenir. Hastanın öksürme ve ıkınma ile idrar kaçırıp kaçırmadığı test edilir. Sonrasında hastaya jinekolojik muayene yapılarak mesane, vajina ve komşu organlarda sarkma olup olmadığı denetim edilir. Bu sırada hastanın idrar tutmayı sağlayan pelvik taban kasları da kıymetlendirilir.
Tedavisinde cerrahi olmayan prosedürler:
Değiştirilebilen faktör olarak diyet tedbirleri olabilir. Kafeinli ve alkollü içeceklerin tüketilmesinin azaltılması, sıvı kısıtlamasında sıhhatle ilgili sorunu olmayacak hastalarda sıvı kısıtmasına gidilmesi, pelvik taban kası idmanları, fazla kilo sorunu olan hastaların kilo vermesi, KEGEL idmanlarının öğretilmesi ve uygulanması ile hafif ve orta şiddete idrar kaçırması olan hastalarda düzgünleşme sağlayabilir.
İleri derecede idrar kaçırma şikayeti olan yahut bu sistemlerde başarılı olamayan hastalarda cerrahi tedavi düşünülmelidir. Bu hususla ilgili tanımlanmış çok sayıda cerrahi sistem vardır. Hastaya nazaran hangi sistemin uygun olduğu tabibi tarafından muayene ve bir grup testler sonucunda belirlenir, uygun seçilmiş bir cerrahi süreç sonrasında güzelleşmeler bildirilmektedir. En sık kullanılan cerrahi tekniklerden birçoğunda hastanın hayat kalitesi önemli manada artmaktadır.
-
URGE İnkontinans: Acil sıkışma ile bir arada istemsiz idrar kaçırma şikayetidir. Hastada sık idrara çıkma ve gece idrar kaçırma şikayetleri olabilir. 65 yaşından büyük bayanların neredeyse %38’inde görülen bir durumdur.
Davranış değişiklikleri ve ilaç kullanma bu tip idrar kaçırmada standart bir tedavidir.
Davranış tedavisi; hastaya belli aralıklarda idrar yapma programı oluşturulması, vakitli idrar yapma, bir çeşit mesanenin yine eğitilmesidir. Pelvik taban idmanları yeniden bu idrar kaçırma tipinde de tedaviye yardımcıdır.
-
Mikst İnkontinans: Hem gerilim hem de sıkışma tipi idrar kaçırmanın bir ortada görüldüğü tiptir. Hastalar her iki tipin semptomlarını gösterebilir. Tedavide plan hastanın en makûs semptomuna nazaran yapılmalıdır. Hangi semptom hastanın hayatını daha fazla etkiliyorsa o semptomun tedavisine öncelik verilmelidir. Mikst tipte idrar kaçırması olan hastalarda cerrahi tedavi+ ilaç tedavisi bir ortada uygulanabilir. Bu biçimde tedavi edilen hastalarda sonuçlar epey yüzgüldürücüdür.
