Biliyorsunuz kan kümeleri A B AB VE 0 olup bir Rh faktoru icerirler.Bu Rh faktoru RH+ ve ya Rh- olur.
Gebe olan bir anne adayinin kan kümesi Rh- ve babanin kan kümesi Rh+ olursa kan uyusmazligi dedigimiz Rh Uygunsuzlugu Sendromu ile karsi karsiya oluruz.Bu
durumlarin disinda kan kümelerinin Rh’lari ne olursa olsun asla Kan Uyusmazligi Sendromu yasanmaz.
Bu uygunsuzluk neden kıymetli?Gebe olan anne adayinin bebeginin kani kıymetli,eger bebek kanini babadan aldiysa yani Rh+ ise (anne esasen Rh- ) ozaman
gebelik ya da dogum esnasinda anne ve bebegin kani temas eder ve anne kanina bebegin kanindaki eritrositler (kirmizi kan hucreleri) gecer.Bu eritrositler
uzerinde bebege ilişkin Rh antijenleri vardir.Anne bu Rh antijenlerini yabanci olarak algilar,kendisi – olup bu antijenler + oldugu icin,ve bu antijenlere
karsi Rh antikorlar uretir.Bu gebelikte bebek ziyan gormez.Fakat bir sonraki gebelikte annenin bu Rh antikorlari bebege gecer ve bebegin eritrositlerini
parcalayip anemi dedigimiz kansizliga neden olurlar.
Dogum ve gebelik esnasinda bebegin kaninin anneye gecip annenin bunlara karsi antikor olusturdugunu yazdim.
Bu durumlar:Dusuk, kurtaj, dis gebelik, amniyosentez, CVS (Koryon Villus Biopsisi), kordosentez üzere teşebbüslerdir.Bu durumlardan birinin yasanmasi halinde
annenin etkilenmesini onlemek maksadıyla 72 saat icinde Anti-D ignesi yapilmasi gerekmektedir.Bu igne tek seferlik kalcadan kas icine (intramuskuler) yapilir
.Bazi kaynaklara nazaran igne 14-28 gune kadar da yapilabilir.
Kan uyusmazligi olan hamilelerde birinci denetimde Indirekt Cooms testi bakilir.Indirekt Cooms testinin negatif olmasi halinde antenatal devirde dusuk ihtimalle
de olsa Rh Izoimunizasyonu (etkilesme ) gelistirme ihtimaline karsi 20.haftadan itibaren 1 aylik ortalarla Indirekt Coomsun tekrar bakilmasi gerekir.
Indirekt Cooms’u negatif olanlarda 28. haftada 300 mikrogram Anti-D gama globulin (kan uyusmazlik ignesi) ile profilaksi yapilmalidir.Profilaksi ile
doguma kadar kalan 12 haftada bebekten anneye gececek kanin Rh izoimmunizasyonunu olusturmasini engellemek. Profilaksinin yapilmamasi durumunda da Anti-D
gama globulin dogumdan sonraki 72 saat icinde yapilir.Dogumdan sonra bebek kordon kanindan Direkt Cooms bakilir ve bebek kan kümesi calisilir.Direkt Cooms
testinin negatif olmasi ve bebek kan kümesinin Rh+ olmasi durumunda bebege 72 saat icinde kan uyusmazlik ignesi deddigimiz Anti-D gama globulin yapilir.Bu
igne ile yine profilakside oldugu üzere Rh izoimmunizasyonu engellemeyi amaclamaktayiz.Yani annenin bebekten gelen eritrositlere karsi antikor
olusturmasini engellemeye calismaktayiz.
indirekt ve Direkt Cooms testinden bahsettik.Bunlarin ne manaya geldigini aciklamak isterim.
Indirekt Cooms anneden gebeligin birinci denetiminde ve 20. haftadan sonra 4 hafta ortalarla bakilan testtir.Anne kaninda hür antikor tayini icin bakilir.Indirekt
Cooms testi olumlu olan olgularda IgG yapisindaki spesifik Anti-D antikorlarina bakilir.Bu antikorlar icin kritik titre 1:16 ve ustudur.IgM plasentadan
gecmedigi icin bakilmasina gerek yoktur.1:16 uzerindeki kıymetlerde etkilenmenin durumunu arastirmak icin amniyosentez,kordosentez ve USG üzere ileri tetkiklere
gecmek gerekir.Hastalik ileri derecede ise anne karninda bebek kanini degistirmek gerekebilir. Amniosentez ile alınan amnion sıvısı optik dansite ölçüm
sistemi ile (DOD450 – biluribin yoğunluğuna bağlı olarak) kıymetlendirilir ve Liley eğrisi denilen eğride risk kümesine ayrılır. Liley eğrisinde 2. yahut 3.
zona girenlerde şiddetli etkilenme olmuş demektir ve kan transfüzyonu endikasyonu vardır. Kordosentez ile hemoglobin ölçümü ve bebeğe kan transfüzyonu
yapılabilir.
Direkt Cooms testi ise dogumdan sonra bebekten bakilir ve fetal eritrositler uzerindeki antikorlari tayin icin kordosentezle fetal kanda bakilir.
Bir de Kleihauer-Betke testi vardir. O da anne kanina karismis olan fetal eritrositlerin ölçüsünü hesaplamaya yarayan bir testtir.
Eger Rh Uygunsuzlugunda bebek etkilenmis ise anneden bebege gecen Rh antikorlari bebegen eritrositlerini parcalayip cokeltecektir.Bu durum agir anemi
tablosuyla bir arada Hidrops Fetalis dedigimiz anemi kalp yetmezligi ve bebegin beden bosluklarinda sivi birikmesi ile giden agir tablonun olusmasina neden
olur.Parcalanan ve cokeltilen eritrositlerin ölçüsüne nazaran tablonun tartısı degisir ancak cok ileri durumlarda bebek kaybina kadar giden durumlar dahi
yasanabilir.
