Kızlık zarı, yaygın bir kullanımla, himen (hymen) sözcüğü ile de söz edilmektedir. Latince kökenli bir sözcük olan hymen, Yunan Mitolojisinde evlilik ve düğün rabbinin ismi olan hymenaous’ tan gelmektedir.
Gebelik sürecinin yaklaşık olarak altıncı ayına kadar, anne karnında iken, bütün bir zar formunda olan kızlık zarı sonraki süreçlerde açılarak ve açıklığı gitgide genişleyerek, ergenlik devriyle birlikte penisin girişine müsaade verecek esnekliğe ulaşır. Lakin çok nadir olarak deliksiz, açıklığı olmayan zar halinde kalarak, cerrahi teşebbüsü mecburî kılan ve regl periyodunda kanın dışarı akmasını önleyen, deliksiz kızlık zarı (hymen imperforatus) olarak isimlendirilen yapısal kızlık zarı anomalisi ortaya çıkabilir.
Vajinal açıklığı çevreleyen kızlık zarı, vajinal giriş kısmından itibaren, yaklaşık olarak 1-1.5 santimetre içeride yer alır. Vajinada oluşan salgıların ve adet periyodu kanının dışarı gerçek akmasına müsaade veren kızlık zarının biyolojik olarak vajinayı enfeksiyonlara karşı müdafaa işlevi bulunduğu ileri sürülmektedir.
Bakireliğin kızlık zarı ile ilişkilendirilmesi gerçekçi ve bilimsel bir yaklaşım değildir. Geçmiş yüzyıllardan günümüze kadar uzanan süreçte, kızlık zarının bakireliğin bir sembolü olarak görülmesi bayan cinsel ömrünü olumsuz etkilemekte ve cinayetlere kadar varan olaylara neden olabilmektedir. Bakirelik biyolojik bir tarif değil, din, ahlak, kültür, gelenek ve görenekler üzere faktörlerle şekillenen toplumsal bir kavramdır. Kızlık zarı, hem genel manada hem de cinsel hayat manasında, bayanı denetlemenin ve üzerinde baskı oluşturmanın bir aracı olarak kullanılmaktadır.
Çocuklarda ve erken ergenlik çağında kızlık zarı muayenesi cinsel taarruz ve istismarın değerlendirilmesinde değerli iken, vücut gelişimi tamamlandıktan sonra yapılan kızlık zarı muayeneleri cinsel atağın değerlendirilmesinde sonuç vermeyebilir. Ergenlik periyoduyla başlayan bir süreçten sonra kızlık zarı, bakireliğin değerlendirilmesinde bir gösterge olarak kullanılamaz. Ergenlik periyodunda, bedensel bir gelişimle birlikte kızlık zarının açıklığı gitgide artarken, yükselen östrojen hormon seviyeleri kızlık zarının esnekliğine katkı sağlar. Birinci cinsel birleşmede kızlık zarının yırtılacağı, kanayacağı, patlayacağı, hatta bayanın hastaneye kaldırılacağı fikirleri gerçekleri yansıtmaktan uzaktır. Kızlık zarı ile ilgili doğuştan gelen yapısal bir anormallik yoksa, uygun şartların varlığında, kızlık zarı cinsel birleşmenin önünde bir mani ya da sorun kaynağı değildir.
Vajinaya rastgele bir cisim girişi olmadıktan sonra kızlık zarı bütünlüğü bozulmaz. Mastürbasyon yapmak, genital bölgeye sürtünmek, kaşınmak, ip atlamak ve bisiklete binmek üzere hareketler kızlık zarı bütünlüğünü bozmaz.
Doğru ve kâfi bir cinsel eğitim verilmesi, cinsel dürtünün yeme ve içme dürtüleri üzere tabiatımızın bir modülü olarak görülmesi ve cinselliğin olağanlaştırılması değerlidir. Bayan partnerini dilek ettiğinde, uygun şartlar sağlandığında, zevkin, hazzın ve vajinal ıslaklığın ortaya çıktığı sevişmenin akabinde yapılan cinsel birleşmede ne birinci gecede ne sonraki gecelerde kızlık zarı kanamaz ve yırtılmaz, esneme özelliği ile birleşmeye müsaade verir.