Dünya genelinde en sık görülen kadınlık organı kanseridir. Görülme sıklığı ülkenin gelişmişlik seviyesi ile bağlantılıdır. Gelişmiş ülkelerde rahim ağzı kanser tarama testi (smir) yaygın olarak uygulandığı ve kanser öncesi lezyonlar daha sık yakalandığı için, rahim ağzı kanseri görülme sıklığı açısından rahim kanserinden sonra gelir. Halbuki gelişmemiş ülkelerde smir testi yaygın olarak uygulanmadığı için, rahim ağzı kanseri en sık görülen kadınlık organı kanseridir. Bu durum da aslında smir testlerini tertipli yaptırarak, bayanlarda rahim ağzı kanserinin değerli ölçüde önlenebilecek yahut erken teşhis edilebilecek bir kanser olduğunu göstermektedir. Zira kanser öncüsü lezyonlardan kansere dönüşme mühleti yaklaşık 8-12 yıl kadar sürmektedir. Hastalığın ortalama görülme yaşı 52 olmasına rağmen, 35-39 ve 60-64 yaşları ortasında artış göstermektedir.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
1- Bayanın Human Papilloma Virüs enfeksiyonu (HPV) geçirmiş olması: Bilhassa kanserojen özelliği yüksek tiplerle (tip 16, 18 vb.) geçirilen enfeksiyonlar riski arttırır.
2- Sigara içilmesi: Hem faal hem de pasif içicilerde risk artmıştır.
3- Bağışıklık sisteminin baskılanmış olması
BAŞLICA YAKINMA VE BULGULAR NELERDİR?
1- En sık yakınma olağan dışı kanama ve kanlı akıntıdır. Alaka sonrası kanlı akıntı dikkat caziptir. Bazen menopoz sonrası kanama halinde de görülebilir. Kokulu, kirli kanamalı akıntı ise ileri evre rahim ağzı kanserlerde görülür.
2- Kanamaya bağlı olarak hastalarda kansızlık (anemi) gelişebilir.
3- İleri evre olgularda alt karın ağrısı görülebilir.
4- Hastaların çoğunluğunda, muayene sırasında rahim ağzında görülebilir lezyon mevcuttur. Küçük bir kısmında ( rahim ağzı kanalında gelişen kanserlerde) muayenede lezyon görülmez.
5- Hastalığın ileri evrelerinde, alt idrar yollarının tıkanması sonucu böbreklerin şişmesi (hidronefroz) ve böbrek yetmezliği gelişebilir.
TEŞHİS NASIL KONULUR?
Smir testinde bozukluk çıkan hastalarda kolposkopik muayene ve kuşkulu bölgelerden biyopsi yapılmalıdır. Patolojik teşhisin smirle uyumsuz geldiği olgularda, teşhis için rahim ağzının küçük bir formda çıkarılmasıyla teşhis konuluabilir.
Muayene sırasında gözle görülen lezyonu olan hastalardan ise direkt biyopsi yapılıp patoloji laboratuarına gönderilir.
Biyopsi sonucu kanser gelen hastalarda, hastalığın evresini belirlemek için detaylı muayene yapılır. Bu muayene ile hastalığın yaygınlığı ve hangi evreye girdiği belirlenir (Rahim ve yumurtalık kanserinde ise hastalığın yaygınlığı ameliyat sırasında belirlenebilir).
TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Hastalığın erken evrelerinde ameliyatla tedavi mümkündür. Hastalığın evresi ve bayanın çocuk istemine nazaran; rahim ağzının bir kısmı yahut rahmin tamamı alınır. Bu devirde hastanın uzun yaşama bahtı çok yüksektir. Menopoza girmemiş bayanlarda yumurtalıklar alınmaz. Gerekli olan durumlarda ameliyat sonrası ışın tedavisi (radyoterapi) verilebilir.
Ameliyat bahtını kaçırmış ileri evre hastalıkla ise ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) uygulanır. Bu hastaların uzun yaşama talihleri evvelki kümeye nazaran daha azdır.
