MOL GEBELİK NEDİR?
Gebelik testinin olumlu olduğu her durum, canlı, sağlıklı bir bebeğin işareti değildir. Mol gebelik (Molar Gebelik), sıhhatsiz bir gebelik çeşididir. Mol gebelik, Hipokrat’ın yazılarında “bin bebek taşıyan anne” olarak tanımlanır. Halk ortasında ise “üzüm gebeliği” olarak bilinir. Genetik olarak bozuk, kromozom dizilişi olağandışı bir embriyonun varlığından ötürü, rahim, üzüm tanesi halinde, bol ölçüde, şişmiş vezikül diye tabir edilen, içi sıvı dolu yapılarla dolar. Görülme sıklığı 1000-2000 gebelikte 1 olarak bildirilmiştir. Daha evvelden mol gebelik geçirmiş olanlarda ise tekrar mol gebelik geçirme riski 10 kat kadar artar ve %1′ e yükselir.
MOL GEBELİK NASIL OLUŞUR?
Sağlıklı bir gebelikte, döllenme esnasında, yumurta hücresi, içeriye tek bir sperm alır ve giriş kapılarını kapatır. Böylelikle annenin yumurta hücresinden 23 kromozom, babanın sperminden de 23 kromozom alan embriyo 46 kromozomdan oluşur. Fakat mol gebelikte, yumurta hücresinin içine iki sperm birden girer ve acayip kromozom sayılı embriyolar oluşur.
MOL GEBELİĞİN TİPLERİ NELERDİR?
İki çeşidi vardır: Komplet (tam) ve parsiyel (kısmi) mol. Komplet (tam) formuna daha sık rastlanır ve bu daha tehlikelidir, kansere dönüşebilir. Şayet yumurta hücresinin içine iki sperm birden girmeyi başarırsa ve bu spermlerin 23’er kromozomdan oluşan genetik bilgileri yumurta hücresinin çekirdeğinde birleşerek yumurtanın kendi genetik bilgisinin yok olmasına neden olurlarsa, embriyo 46 kromozomdan oluşur. Kromozom sayısı olağan olsa da, anneden hiçbir genetik yapı almamış bu acayip embriyodan, fetüse ilişkin hiçbir yapı içermeyen ve bol ölçüde şişmiş villustan oluşan olağandışı bir gebelik eseri ortaya çıkar. Buna komplet (tam) mol gebelik ismi verilir. Şayet yumurta hücresinin içine iki sperm birden girmeyi başarırsa ve bu spermlerin 23’er kromozomdan oluşan genetik bilgileri yumurta hücresinin çekirdeğinde birleşerek yumurtanın kendi genetik bilgisinin yok olmasına neden olmazlarsa, embriyo 69 kromozomdan oluşur. Fetüse ilişkin yapılar belirse de bu olağandışı fetüs hayatla ahengi değildir. Birlikte tekrar çok sayıda şişmiş villusun bulunduğu, olağandışı bir gebelik eseri ortaya çıkar. Buna parsiyel (kısmi) mol gebelik ismi verilir. Komplet mol, gebeliğin daha erken periyotlarında belirti verir. Parsiyel molde ise fetüs oluştuğu için, teşhis bazen 20. haftaya kadar gecikebilir. Parsiyel molde izlenen fetus triploidi (kromozom sayısının 69 olması) nedeniyle birçok vakit intrauterin mevtle sonuçlanır.
MOL GEBELİĞİN NEDENLERİ NELERDİR?
•Düşük sosyoekonomik düzey
•Kötü beslenme
•Folik asit ve karoten eksikliği
•40 yaş üstü anne yaşı
•20 yaş altı anne yaşı
•Uzakdoğu kökenli olmak
•Daha evvel iki ve daha çok molar gebelik yaşamış olmak
•Geçmişte birden fazla düşük yapmış olmak
MOL GEBELİĞİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Adet rötarını takiben kanamanın başlaması birinci bulgudur. Kanda bakılan gebelik testi (B-HCG) ölçüsü olağanın çok üzerindedir. Bulantı ve kusmalar olağana nazaran daha şiddetlidir. Çok nadiren de olsa, büyük yumurtalık kistleri (teka lutein), yüksek tansiyon (preeklampsi), tiroid bezinin çok çalışması (hipertiroidi), çok tüylenme (yüksek testosterona bağlı) üzere durumlar ortaya çıkabilir. Hamilelerin bir kısmı “üzüm adedine emsal modül düşürme” şikâyetiyle başvurabilir. Bugular parsiyel molde, komplet mole nazaran daha hafif seyredebilir ve daha geç periyotta belirti verebilir.
MOL GEBELİK TANISI NASIL KOYULUR?
Ultrasonografi ile teşhis konur. Rahim içerisinde bir gebelik kesesi görülmez. Bunun yerine şişmiş mol veziküller yan yana dizilerek bir “karyağdı manzarası” oluştururlar. Muayenede uterus gebelik haftasından daha büyük ölçülebilir. Kanda ölçülen gebelik testi, B-HCG pahasının 100.000 üzerinde olması tanıyı dayanaklar. Parsiyel mol tanısı koymak maalesef komplet kadar kolay olmayabilir. Ultrasonda gebelik kesesi ekseriyetle mevcuttur. Kesenin içinde fetüs varlığı durumunda ezkaza olağan gebelik olduğu düşünülebilir. Bu nedenle, Parsiyel mol tanısı koymak için plasentanın dikkatli bir biçimde incelenmesi gerekir. Komplet mol gebelik, müdahale edilmediğinde, çoklukla 16. gebelik haftasına kadar düşükle sonlanır. Parsiyel tipteki ise daha uzun mühlet devam edebilir.
MOL GEBELİĞİN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Mol gebelik tanısı konduktan sonra, aileyle konuşularak gebeliğin hiç beklenmeden sonlandırılması gerekir. Bu hedefle genel anestezi altında kürtaj uygulanır. Tahliye öncesi, mümkün bir kanser ve metastaz araştırması gayesiyle akciğer grafisi çekilir ve B-HCG kıymeti takip edilir. Kan kümesi belirlenir ve şayet Rh uyuşmazlığı varsa, Anti-Rh immunglobulin (uyuşmazlık iğnesi) uygulanır. Kanama şiddetliyse kan transfüzyonu yapılabilir. Mol tahliyesi esnasında kürtaja bağlı istenmeyen durumların meydana gelme mümkünlüğü, gebelik yaşının haftasının büyüklüğüyle bağlantılı olarak yükselir. Uterus yaralanması, delinmesi; enfeksiyon ve kanama başta olmak üzere istenmeyen durumların oluşması gebelik haftalığının büyüklüğüyle direk alakalıdır. Bu yüzden mol gebeliğinin erken tanısı kıymetlidir. Mol tahliyesinde olağan gebelik tahliyesinden farklı olarak müdahale esnasında trofoblastlardan birinin kan damarlarına geçerek akciğer embolisi (atardamarın kendisinin ya da kısımlarından birinin sirkülasyon yoluyla gelen bir husus tarafından tıkanması) riski vardır. Ayrıyeten nadiren tahliye sonrası DIC (yaygın damar içi pıhtılaşma) ismi verilen tehlikeli durum gelişebilir. Tahliyede çıkan modüller kesinlikle patolojik incelemeye yollanır. Mol gebeliği olan bir bayan için, çocuk sayısını tamamlamış ve 40 yaş üzerinde ise histerektomi (uterusun ameliyatla alınması) uygun bir tedavi biçimidir. Histerektomi mol gebeliği sonrası kanser gelişme riskini bariz biçimde azaltır lakin büsbütün ortadan kaldırmaz. Bu yüzden histerektomi yapılsa bile takip tıpkı halde devam eder.
MOL GEBELİĞİN TAKİBİ NASIL YAPILIR?
Mol gebelik nüksedebilir, bu nedenle hastalar sıkı takibe alınırlar. Takip sürecinde hastanın 1 yıl hamile kalması yasaklanır. Doğum denetim hapı başlanır, rahim içi araç (RİA) uygun değildir. Bu süreçte hamile kalınırsa, yükselen B-HCG’nin doğal gebelikten mi yoksa mümkün bir nüksten mi olduğunun ayırt edilmesi mümkün değildir. Takipte kan B-HCG düzeyleri sıfırlanıncaya kadar haftalık ölçümler yapılır. Üç kere B-HCG sıfır ölçüldüğünde, haftalık takipten aylık takibe geçilir. Hastalar 1 yıl boyunca her ay izlenir. 1 yılın sonunda şayet her şey olağansa hastanın hamile kalmasına müsaade verilir. Mol gebelikten sonra ikinci bir mol gebelik geçirme riski %1’dir. Bu nedenle tekrar gebe kalındığında, dikkatli olunması gerekir.
MOL GEBELİK TEHLİKELİ MİDİR?
Mol gebelik, Gestasyonel Trofoblastik Neoplazi (GTN) olarak isimlendirilen bir tıp tümöral oluşuma dönüşebilir. GTN bedenin diğer yerlerine de yayılabilen (metastaz) yahut rahim içerisinde tekrarlayabilen bir hastalıktır. Şayet hastanın takiplerinde kan B-HCG seviyeleri düşmezse, tıpkı kalırsa yahut bir müddet düştükten sonra tekrar artmaya başlarsa GTN gelişmesi kelam mevzusudur. GTN % 50 olayda mol gebeliği, % 25 hadisede düşüğü, % 25 olayda da olağan gebeliği takiben ortaya çıkar. Kemoterapiye çok âlâ karşılık verir. Aksi durumda histerektomi, intraarterial kemoterapi üzere öbür tedaviler gerekebilmektedir. En sık kullanılan kemoterapötik casus Metotreksat’tır. Bunun dışında Aktinomisin-D, Etoposide ve 5-Fluorouracil üzere casuslar kullanılabilir.
