Cinsel yolla bulaşan hastalıklar bir partnerden başkasına cinsel temasla bulaşan enfeksiyonlardır. Amerika Birleşik Devletlerinde Hastalıkların Denetimi ve Önlenmesi Merkezi (CDC) bilgilerine nazaran bu ülkede her yıl 15 milyon şahsa cinsel yolla enfeksiyon bulaşıyor. En büyük risk altındaki küme da 16?24 yaşlarındaki genç beşerler. Bu hastalıkların birçoklarının çarçabuk tedavi edilebilir.
Fakat ihmal edildiğinde bilhassa genç bayanlarda pelvik enfeksiyon ismi verilen ve yumurtalıklar ile rahim kanallarını tutan önemli bir enfeksiyona sebep olabilir. Bunun sonucunda da kısırlık ve bazen de günlerce hastanede yatmasını gerektiren ve bazen ameliyata kadar bu üreme organlarının alınmasına kadar büyüyen bir sorun ortaya çıkıyor.
Diğer yandan AIDS çağın hala deva bulamadığı bir hastalık ve genç insanların geleceklerinin kararmasına neden oluyor. Human Papilloma Virusadı verilen enfeksiyonda ise virüsün kimi tiplerinin rahim ağzı kanseri ile yakın bağı olduğu kabul edilen bir gerçek. Sifilis, gonore (belsoğukluğu),AIDS, Hepatit bazen mevtle de sonuçlanabiliyor.
Cinsel temas yalnızca cinsel alaka olarak da algılanmamalıdır. Öpüşme, oral, anal temaslar ve kimi cinsel objeler (vibratörler gibi) cinsel yolla bulaşan hastalıkların yayılmasında rol oynamaktadır. Prezervatifler cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinde çok tesirli olabilmektedir. Bu objeler HIV ve belsoğukluğunun yayılmasını engellerken, başka taraftan Human Papilloma Virus (HPV), klamidya ve herpese karşı çok az esirgeyici tesiri vardır.
Kliamidia (chlamidia) Enfeksiyonları
Klamidia mikrobu hücre içi yaşayan bir canlıdır. Vagina, anal ve oral yolla bulaşmaktadır. Bayanların % 75’i ve erkeklerin % 25’inde rastgele bir şikâyet yapmaz. Vaginal ve penis akıntısı, idrar yaparken yanma ile kendini belirli eder. Tedavi edilmediği durumlarda bayanlarda pelvik enfeksiyona ve buna bağlı kısırlık, dış gebelik ve tedaviye yanıt vermeyen pelvik ağrılar olur. Erkekte epididimit ve testiste iltihaba sebep olurken, bununla birlikte kısırlığa sebep olabilir. Bu enfeksiyona maruz kalmış bireylerin HIV virüsünü alma eğilimi çok yüksektir. Yenidoğana doğum esnasında bulaşırsa, ağır zatürree ve göz enfeksiyonlarına neden olabilir.
Prezervatif klamidyal enfeksiyonun bulaşmasını azaltır lakin büsbütün engellemez.
Gonore (Belsoğukluğu)
Belsoğukluğu(gonore) bir bakteri enfeksiyonudur. Vaginal, oral ve anal seks ile bulaşır. Bazen hiçbir belirti vermezken, bulaşmadan 2?10 gün içinde şikâyet vermeye başlar. Penis, vagina yahut anüste akıntı ve yanma ile kendini gösterir ve idrar yaparken kaşıntı ve hafif yanma üzere belirtileri vardır. Antibiyotik tedavisi vardır ancak enfeksiyonun tedavi edilmiş olması meydana getireceği komplikasyonları önlemez. Örneğin rahim kanallarını tuttuysa buralarda hasar tedaviye karşın olabilir. Kanalların hasar görmesinden ötürü kısırlık, dış gebelik ve pelvik enfeksiyona neden olur. Erkeklerde ise sperm kanalların tıkanmasına ve buna bağlı kısırlık yapabilir.
Hepatit B (HBV)
Hepatit virüsünün yaptığı ve karaciğerde hasara neden olabilen bir enfeksiyondur. Seks ve beden salgıları ile bulaşabildiği üzere, enfekte şırınga, diş aletleri, hastalıklı bireyden alınan kan ve eserleri enfeksiyonun bulaşmasına neden olur. Enfeksiyon bulaşmış şahısları 1/3’ünde rastgele bir belirti vermez. Şayet belirti verirse, baş ağrısı, ateş, adale ağrıları, halsizlik, iştahsızlık ve bulantı ile kendini belirli eder. Karaciğerde hasar meydana geldiyse, koyu idrar, karın ağrısı ve cilt ile göz aklarının sararması gözlenir. Özel bir tedavisi yoktur. Birçok şahısta 4?8 haftada bizatihi düzgünleşir ve bağışıklık meydana gelir. Bir kısımda ise enfeksiyon kronik halde devam eder. Kronik olarak enfekte olan şahıslarda karaciğer hasarına bağlı siroz ve karaciğer kanseri görülebilmektedir. Kronik enfeksiyonlu olan anneden doğan bebeği korumak için doğduğunda immünglobulindenen serum ve hepatit aşısı kesinlikle yapılmalıdır. Yenidoğanları hepatitten korumak için risk altında olmayan bebeklere doğduklarında ülkemizde de rutin olarak hepatit yapılmaktadır.
HIV (AIDS)
HIV virüsünün yaptığı ve çağımızın vebası olarak da anılmaktadır. Vaginal, oral ve bilhassa anal seks ile bulaşmaktadır. Ayrıyeten enfekte şırınga, kan ve kan eserleri, anne rahminde, doğumda ve anne sütünden bulaşabilmektedir. HIV virüsü beden bağışıklığını sağlayan akyuvarları hasara uğrattığından ilaveten fırsatçı enfeksiyonlar ve tümörler de ona eşlik edebilmektedir. Vefat virüs enfeksiyonundan fazla, bağışıklığın baskılanması ile ortaya çıkan fırsatçı enfeksiyonlardan ötürü olmaktadır. AIDS olan gebelerin yaklaşık % 20-30’unda yenidoğanlar da AIDS hastalığı taşırlar ve maalesef birinci 18 ayda kaybedilmektedir. Kesin tedavisi hala yoktur. Var olan tedaviler beden bağışıklık sistemini kuvvetlendirmeye yaramaktadır.
Genital Herpes(HSV?2)
Genital herpes bir virüs enfeksiyonudur. Herpes tip 1(HSV?1) genelde dudaklarda görülür ve uçuk diye isimlendirilir. Lakin oral seks esnasında temasla bulaşabilir. Herpes Tip 2 ise genital bölgede bulunan faal enfeksiyon olan cildin vaginal, anal yahut oral seks ile temasta bulaşmaktadır. Bulaşmadan sonra genital bölgede evvel kaşıntı ve yanma, akabinde sivilceye benzeri küçük kabarıklıklar olur, sivilceler patladıktan sonra açık yara halini alır ve birkaç haftada zaten güzelleşir. HSV?2 ‘nin tedavisi antiviral ilaçladır. Ağızdan tablet biçiminde alınır, tıpkı vakitte lokal kremler biçiminde yaralara sürülür. Açık yaraları olan şahısların AIDS virüsünün bulaşması kolaylaşır. Şayet enfeksiyonlu kişi bir gebe ise kesinlikle sezaryenle doğum yapmalıdır. Doğum esnasında yenidoğana virüs bulaşırsa, ağır enfeksiyon ve beyin hasarına neden olur.
Human Papilloma Virus (HPV)
Human papilloma virüs etkendir. Vaginal, anal ve oral seks ile bulaşır. Genital bölgede ağrısız, horozibiğine misal et çıkıntılar meydana gelir. Kesin tedavisi yoktur ve tekrarlama mümkünlüğü bağışıklık sistemi zayıfladığında artar. Lokal olarak yakarak, lazer ile yahut operasyonla çıkarılır. Son yılarda lokal olarak bağışıklığı uyaran lokal hususlar (Aldara) kâfi mühlet kullanılırsa tekrarlama mümkünlüğünü çok azaltır. HPV’nin kimi tipleri bayanlarda rahim ağzı kanseri oluşumunda neden olarak gösterilmektedir. Rahim ağzı kanserinin taramasında vaginal smear kıymetli bir testtir. Risk kümesinde olan bayanlarda vaginal smearın 6 ay üzere sık aralıklarla yapılması gereklidir. HPV’nin bulaşmasını önlemek için geliştirilen aşı yakında ülkemizde de satışa sunulacaktır. Aşıyı kullanan bireylerin HPV ile temas etmemiş olması tesirini güçlendirmektedir.
Sifilis
Sifilis bir bakteri enfeksiyonudur. Penisilinin keşfinden sonra neredeyse ülkemizde kökü kurutulmuştu. Lakin yabancı hayat bayanlarının ülkemizde yaygınlaşması ve korunmasız seks, maalesef ülkemizde sifilisin de öbür cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yaygınlığını arttırmıştır. Seks ile bulaştığı üzere, sifilis yaralarına temas da yaygın bulaşma formudur. Birinci devirde ağrısız şankr denen bezeler ile kendini belirli eder. Şayet tedavi edilmezse, döküntüler, ateş, kırgınlık, saç dökülmesi ve bedende yaygın şişlikler ile kendini gösterir. Son devrinde ise nörosifiliz denen ve hudut ile beyin hasarı görülmektedir. Tedavisi penisilin ile mümkündür. Fakat geç devirde saptanırsa tedavi tamamlanmasına karşın, bıraktığı sekellerde düzgünleşme görülmez. Tedavi edilmeyen şahıslarda, kalp, göz, beyin, eklem, kemiklerde ağır hasarlar olur ve vefata kadar ilerleyebilir. Hamilelikte sifilis tedavi edilmezse anne karnında % 25 oranında bebek vefatına neden olabilir. Tedavi edilmemiş sifilis olan gebelerin % 40-70’inde yenidoğanda etkin sifilis saptanır. Şayet teşhis konulamazsa kalp, göz ve beyinde hasara bağlı vefatlar hiç de seyrek değildir.
Trikomonas Vaginalis
Trikomonas tek hücreli canlıdır (protozoa). Cinsel temasa yayılabildiği üzere banyo havluları ve kıyafetlerde de bulunabilir ve bunların giyilmesi ile de bulaşabilir. Sarı-yeşil ve köpüklü bir vaginal akıntı ile kendini aşikâr eder. Makûs koku vardır. Vagina ve idrar yollarında yanma ve kaşıntı olabilir. Erkeklerde peniste kızarıklık olabilmekle birlikte genelde belirti vermez. Tedavide antibiyotik kullanılır. Kıymetli nokta her iki partnerin de tedavisidir. Hamilelikte trikomonasın tedavi edilmemesi amniyos zarının iltihaplanmasına , zarların patlamasına ve erken doğuma neden olur.
