Çoğul gebelik rahim içinde birden fazla fetüsun oluşması olarak tanımlanabilir. Çoğul gebeliklerin çok büyük çoğunluğu ise ikiz gebeliklerdir. İkiz gebeliklerin genel olarak, şayet bizatihi oluşurlarsa, 90 gebelikte bir ortaya çıktıkları söylenebilir. Lakin günümüzde aşılama tüp bebek üzere yardımla üreme teknikleri çok artmaya başladığından çoğul gebelikleri de görme mümkünlüğü artmıştır. Kabaca tüp bebek uygulamalarının % 25-30’unda ikiz gebelik meydana geldiği söylenebilir.
İkiz gebelikler tek yumurtanın bir sperm tarafından döllendikten sonra bölünme basamağında ikiye ayrıldığı tek yumurta ikizleri yahut iki farklı yumurtanın iki farklı spermle döllenmesi ile oluşan çift yumurta ikizleri biçiminde olabilir. Tek yumurta ikizleri birebir genetik yüklü ve birebir cins olurken çift yumurta ikizleri başka yahut birebir cinsiyette olabilir. Tüp bebekte görülen ikizlerin çabucak tamamına yakını çift yumurta ikizleridir.
Tek yumurta ikizlerinden bahsedersek;
Kan kümesi, cinsiyet, göz rengi üzere tüm kalıtsal özellikleri tıpkı olan bu kardeşler birbirlerine görünüş olarak çok benzerler. Tek yumurta ikiz gebeliğinde döllenen yumurta hücresi döllenmeden sonraki birinci üç günde yine bölünerek iki başka embriyoya dönüşür ve bu embriyolar farklı ayrı gelişimlerini sürdürmeye devam ederler. Bu durumda her bebeğin beslendiği plasentası ve içinde bulunduğu su kesesi başkadır. Bazen plasentalar birbirleriyle yakın temas halinde olduklarından ultrasonografide birleşmiş izlenimi verebilirler. Döllenme sonrası ayrılma dördüncü günle sekizinci gün ortasında olduğunda plasentaları ortak, lakin su keseleri farklı olan iki bebek gelişmeye başlar.
Döllenme sonrası ayrılma bazen sekizinci gün sonrasında da oluşabilir. Bu durumda ise hem plasentaları hem de içinde bulundukları su kesesi birebirdir. Yani bu iki bebek büsbütün birebir ortamı paylaşmaktadırlar. Bu tip ikizliklerde sorun yaşanma mümkünlüğü başka cinslere nazaran daha fazladır. Doktorlar daha gebeliğin başında ikiz gebeliğin çeşidini ayırt edip gebelik boyunca müşahedelerini buna nazaran sürdürürler. Bazen (çok nadiren) bölünme embriyonik disk ismi verilen yapı meydana geldikten sonra olur. Bu durumda ise embriyo aslında oluşmuş olduğundan bölünme tam olarak gerçekleşemez ve yapışık ikizlik (siyam ikizleri dediğimiz) durum ortaya çıkar.
İkiz Gebeliklerde Oluşan Riskler Nelerdir ?
• Daha gebeliğin başından itibaren bulantı, kusma şikayetleri olağandan daha fazla görülür. Tekrar düşük ihtimalinin de biraz daha fazla olduğu söylenebilir.
• Erken doğum ve buna bağlı prematüre bebek riski en sık karşılaşılan sorunların başında gelir. Olağan tekil bir gebelikte gebeliğin sonlanması 39-40 hafta sürerken , ikiz gebeliklerde olağan doğum müddeti ortalama 37 hafta kadardır.
• Doğum tartıları tek bebeklere nazaran çoklukla daha düşük olur. İkizlerden birinin daha fazla başkasının daha az beslenme riski ve hasebiyle ortalarında besbelli kilo farkı olması da mümkündür.
• Anemi (kansızlık), hipertansiyon (preeklampsi) üzere riskler de ikiz gebeliklerde daha fazla görülmektedir.
İkizlerin teneffüs, deveran ve sindirim sistemleri tek fetus olan gebeliğe nazaran çok daha büyük bir ihtiyacı karşılamak zorundadır. Bu nedenle ikiz gebeliklerin daha yakından izlenmesi gerekir. Olağan gebeliklerde ayda bir kere izlemek gerekirken ikiz gebelikleri en az 3 haftada bir incelemek gerekir.
İlerleyen haftalarda hamilenin yürüyüşü ve istikrarı tekil gebeliklere oranla daha fazla etkilenir. Nefes darlığı gözlenir. Basur ve varis üzere problemler daha sık olarak görülür. Çok yük, omurgada zorlanmaya ve ağrılara da neden olabilir. Tekrar son haftalarda hastaneye yatma oranı da tekil gebeliklere oranla daha sıktır.
İkizlerin Doğumu
İkizlerin birçok belirlenen vakitten bir mühlet evvel doğar. İkiz olağan doğumu doğumu ekseriyetle rahat ilerler. Yeniden de sezaryen ikiz doğumunda daha yaygındır. Bebeklerin biri ya da ikisi yanlış bir konumda olabilir zira bu kendilerine yer bulmanın tek yoludur. Bebeklerin biri ya da ikisi zıt durabilir, yani evvel ayakları gelir. Ekseriyetle, bir bebek rahime çapraz uzanır, bu durumda sezaryen gereklidir. Ayrıyeten bebekler tek bir bebekten daha güçsüz ve küçük olabilirler, bu yüzden onları en az yoran yol olarak sezaryen sıklıkla seçilir. İkiz hamileliği boyunca, jinekologunuzu daha sık göreceksiniz ve hamileliğin, doğum öncesinin ve doğumun her istikameti dikkatlice incelenecektir.
• Korkulan hususlardan birisi de ikiz gebeliklerde doğum sonrası kanamaların daha fazla olmasıdır. Lakin gerekli tedbirler alındığında bu risk tehlike arzetmemektedir.
İkizler doğum sonrası bakım için daha çok vakte muhtaçlık duyarlar. İkizleriniz sağlıklı olsa da hastanede daha uzun kalmanız gerekebilir. Bu, onları daha rahat beslemenizi ve günlük bakımlarıyla uğraşmak için itimat kazanmanızı sağlar.
