Adet kanamasının olağan döneminin dışında ağır olarak geçmesi, sık olması yahut sistemsiz olması sistemsiz adet kanamasıdır. Adet kanaması düzensizliklerinin yaklaşık %25’i üreme organları ile ilgili hastalıklardan kaynaklanırken, geri kalan %75’inde hormonal düzensizlikler sistemsiz adet kanamasının sebebidir. Ergenlik öncesi yahut menopoz sonrası vaginal kanama olması, kesinlikle araştırılması gereken önemli durumlardır.
Düzensiz vaginal kanamanın hormonal olmayan sebepleri ortasında; cinsel organlarda travmaya bağlı kanama, rahim yahut rahim ağzı iltihabı, rahim myomları, adenomyozis hastalığı, rahim iç zarının düzgün huylu yahut kanser tipi hastalıkları sayılabilir. Sistemsiz vaginal kanaması olan bayanlarda yaş değerlidir. 40 yaş öncesi olan sistemsiz kanamalar çoğunlukla hormonal nedenlerle iken 40 yaş sonrasında hormon dışı sebeplerle olma ihtimali yüksektir.
Rahim içi araç kullanımı (spiral), doğum denetim hapı yahut aylık doğum denetim iğneleri kullanımı da sistemsiz vaginal kanama yapabilir. Gebeliğin erken devir komplikasyonları da (sözgelimi; düşük, dış gebelik, mol gebeliği) kanama şikayeti yapabilir.
Düzensiz adet kanaması yakınması kesinlikle bir jinekoloji uzmanı tarafından değerlendirmelidir. Muayene sırasında kanamaya neden olabilecek faktörler tek tek gözden geçirilir. Vagina, rahim, yumurtalıklar kıymetlendirilir. Ultrasonla rahim ve yumurtalıklara ilişkin tümör varlığı araştırılır. Tıpkı yolla rahim iç zarının kalınlığı ölçülür. 40 yaş sonrası kanamanın bariz bir sebebi saptanamamışsa rahim iç zarından biopsi yapılması gerekmektedir. Bu biçimde rahim iç zarının yapısı mikroskopik olarak kıymetlendirilir, rahim kanseri araştırılır.
Kanamanın sebebi üreme organlarından kaynaklanmakta ise yani hormon düzensizliği değilse tedavi nedene yönelik olarak yapılır. Kelam gelimi rahim myomları varsa ameliyat tedavisi uygulanır. Tüm bu araştırmalar sonucunda kanamaya neden olabilecek bir hastalık saptanmamışsa adet düzensizliği hormonal dengesizlik nedeni iledir. Bu durumda adet düzenleyici ilaçlarla kanamalar tertibe sokulmaya çalışılır. Bu tedavide çoğunlukla doğum denetim ilaçları kullanılmakta ise de alternatif ilaç tedavileri de mevcuttur.
