Menopoz, söz manası olarak görülen son adet demektir. Menapoz belirtilerinin yaşandığı son adetin öncesi ve sonrasındaki periyoda perimenapoz denirken, son adetten sonraki periyoda postmenapoz denir. Bu müddet içinde yumurtalıklar, iki kadınlık hormonu olan östrojen ve progesteron salınmasını yavaşlatır ve bir mühlet sonra da üretimini durdurur. Menapoz tanısı geriye dönük olarak koyulabilir kişi bir sene boyunca adet görmediği takdirde son gördüğü adete artık menapoz olarak tanımlanır.
Birtakım bayanlar aylık adet kanamalarının bitmesi dışında, menopozu rastgele bir bulgu olmadan geçirirler. Başka kimi bayanlarda ise östrojen düşüklüğü sıcak basmaları, terleme üzere fizikî değişikliklere neden olur. Bu kısa periyotta ortaya çıkan değişiklikler orta derecede yahut önemli seviyede olabilir ve bazen de uykusuzluk, anksiete (sinirlilik) yahut depresyona sebebiyet verebilir. Bu biçim hissedilen değişikliklere ek olarak bedende farkına varılamayan değişiklikler de oluşmaktadır ki bunlar, osteoporoz ve kalp hastalıkları üzere gelecekteki sıhhat ve hayat kalitesini etkileyecek önemli sıhhat sorunlarına yol açabilir.
Menopoza girme yaşı nedir?
Östrojen düşüklüğünün en erken göstergeleri sistemsiz ve ölçüsü değişken adet kanamalarıdır. Menopoza girişi etkileyen en değerli faktörler kalıtım ve ırktır. Türkiye de ortalama menapoz yaşı 47’ dir. Bununla bir arada 40 yaştan evvel “erken”, 50´li yaşların ortalarında ise “geç” olarak da görülebilir. Doğum sayısının fazla olması menopoz ile tanışmayı geciktirirken sigara kullanımı menapoz yaşını erkene çekmektedir. Menopoza girme yaşını belirleyen bir öteki öge da bayanın kendi annesinin ,teyzesinin menopoza girme yaşıdır.
Menapoz nasıl oluşur?
Her bayan doğduğu sırada yumurtalıklarında 400. 000 – 500. 000 yumurta ile dünyaya gelir. Bu sayı sabittir ve artık geri sayım başlamıştır. Yumurtalar yumurtalıklarda ergenlik çağına yani adet görme yaşına kadar sakin, sessiz beklerler. Bu devirde bedenin gelişmesi ile paralel olarak cinsiyet ile ilgili hormon salgıları başlar ve artık yumurtalar bu salgıya olgunlaşarak yanıt verirler. Sistemli adetler yumurtanın olgunlaşmasını ve her ay bayan bedeninin gebeliğe hazırlığını gösterir. Her adet devrinde yaklaşık 900 – 1000 yumurta olgunlaşma eforuna girişir, fakat bunlardan yalnızca biri, pek nadiren de ikisi yeni bir canlı oluşturabilecek kadar olgunlaşır ve döllenmek üzere yumurtalık dışına atılır. Geri kalanlar, yani seçilemeyenler bulundukları yerde yok olurlar. Bu yumurtaların tükenmesi ile birlikte menopoz oluşur ve menopoza girme yaşı bayandan bayana farklıdır.
Menepozun bayana tesirleri nedir?
Menepozal devir bayanlar için kendine mahsus bir periyottur. Menapoz bir hastalık değildir. Menapoza giren bayanda hormonal bir dizi değişiklik olur. Bu devirde bayan adetten kesilir. Bu kesilme bayanda hormon değişimleriyle ilgilidir. Bu devir korkulmaması gereken bir devirdir. Hatta bu devirde hem gebe kalma korkusu yaşamadan cinsel bağ kelam konusu olduğu için, hem de artık bayan bu bahiste deneyimli olduğu için bu periyot bayanının rahat, keyifli, kendine inançlı, huzurlu geçireceği bir devir olmalıdır.
Menopoz devrine giren bayanları ürküten bahislerden bir tanesi üretkenliğini kaybetmiş olmaktır. Bu mevzu hem çocuğu olan, hem de hiç çocuğu olmayan hanımları bir zahmet içine sokar. Bu çok olağandır. Bu devirde hormon değişikliklerinden ötürü fizyolojik olaylar ortaya çıkar. Bu periyoda has özellikler olarak terleme, yüzde kızarma, iç külfeti, huzursuzluk, yorgunluk, uyku sorunları görülür. Bu periyotta birtakım hanımlarda cinsel istekte artma, kimilerinde ise azalma görülebilir. Bu periyoda ruhsal olarak bakıldığında sistemli bir hayatı olan bir hanım bu periyodu çok zorlanmadan geçirir. Bu devir de ergenlik periyodu üzere doğal ve gelip geçen bir periyottur. Bazen 45 civarında menopoza girilebilir. Bazen de 50 civarında girilir. Tüm bu tarihlerde soyaçekim tesirli olmaktadır. Bu periyotta bilhassa eş hoşgörülü, anlayışlı olmalıdır. Ve de her iki eş de bu periyodun süreksiz bir periyot olduğunu bilmelidir.
Menopozun belirtileri ve sonuçları nelerdir?
• Adet kanamalarının kesilmesi
• Sıcak basmaları, gece terlemeleri
• Çarpıntı
• Uykusuzluk
• Sonluluk, depresyon, unutkanlık
• Ağlama nöbetleri
• Zihinsel işlevlerin yavaşlaması, konsantrasyon güçlüğü
• Cilt kuruluğu, saç kırılma ve dökülmesi
• Kilo almaya yatkınlık
• Ağrılı cinsel ilişki
• Vajinal kuruluk
• Eklem ağrıları
• Osteoporoz
Tüm bu belirtileri tanıyarak korkmamak ve zahmetli olabilecek sonuçlar açısından tedbir almak ismine her bayanın sistemli olarak jinekoloğunu ziyaret etmesini şiddetle öneriyorum.