SMEAR TESTİ
Smear testi rahim ağzını (serviks) kıymetlendirmek ve hem enfeksiyonlar hem de kanser- kanser öncüsü durumlar açısından denetim etmek için bayanlara yapılan özel bir rahim ağzı tarama testidir.
Smear testi hangi gayeyle yapılır?
Bu testteki en değerli gaye, bilhassa rahim ağzı kanserlerinin ve kanser öncesi (prekanseröz) lezyonların erken tanınmasıdır. Son yıllarda jinekolojik muayene ve jinekolojik denetimlerin rutin bir kesimi haline gelmiştir.
Smear testi nasıl yapılır?
Beden dokularının daima yenilenmesi nedeniyle kaçınılmaz olarak yüzeylerden hücreler dökülmektedir. Bu dökülen hücrelerin toplanıp özel süreçlerden geçirildikten sonra mikroskop altında incelenmesine “sitolojik inceleme (hücresel inceleme)” denir. Sitolojik inceleme sürecin en tesirli uygulandığı alan rahim ağzından (serviksten) alınan örneklerdir. Servikal hücrelerin bu formda toplanması sürecine “smear” (yayma, sürüntü) ismi verilir.
Smear testi alınması ağrılı bir süreç midir?
Smear testi olağan jinekolojik muayenelerin bir modülüdür ve jinekolojik muayeneniz sırasında smear alınırken asla ağrı hissetmezsiniz.
Smear testinin ehemmiyeti nedir?
Bir kanseri olmadan yakalayabilmek tıpta neredeyse yalnızca smear testi ile başarılabilmektedir.
Bayan üreme sistemine ilişkin kanserler ortasında göğüs kanserinden sonra ikinci sıklıkta görülen serviks (rahim ağzı) kanseri erken periyotta yakalandığında tam şifa ile sonuçlanan bir durumdur.
Tüm kanserlerde olduğu üzere serviks kanseri de uzun yıllar süren bâtın hastalık periyodundan sonra ortaya çıkar.
Serviks kanserinde şikayetler ortaya çıktıktan sonra da ne yazık ki hastalık yayılmıştır. İşte bu nedenle kanserleri erken devirde tanımlamak için çeşitli testler geliştirilmiştir.
Serviks kanseri´nin erken teşhisindeki en değerli test smear testidir.
Smear nasıl alınır?
Smear alınması son derece kolay ve ağrısız bir formüldür. Jinekolojik muayene esnasında vajinaya “spekulum” denilen bir alet takıldıktan sonra serviks (rahim ağzı) görünür hale getirilir. Sonrasında smear fırçası vasıtası rahim ağzından bir sürüntü alınır. Smear için hazırlanmış olan sıvı gerecin içine fırça ucu bırakılır ve patolojiye gönderilir.
Smear testinde nelere dikkat etmek gereklidir?
Smear alınırken en fazla dikkat edilmesi gereken nokta, rahim ağzını rahim boşluğuna bağlayan kanaldan ve vajinadan başka ayrı örneklerin alınmasıdır.
Smear epeyce tesirli bir tarama sistemidir. Bu sayede olağandışı hücreler son derece erken devirlerde saptanmakta ve uygun tedavi yolları ile ilerlemiş kansere hakikat gidişleri engellenebilmektedir.
Smear testi ayrıyeten bayanın hormonal durumu ve enfeksiyonlar hakkında bilgi verdiği üzere kanser tedavisi sonrası nükslerin erken tespitinde de değerli rol oynar.
Serviks kanserleri (rahim ağzı kanserleri) açısından yüksek riskli küme;
Sigara kullananlar
Poligamik (çok eşli) bayanlar, YAHUT partnerleri çok eşli olan kadınlar
Birinci cinsel deneyimini genç yaşlarda yaşayanlar
Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu taşıyanlar
İLK TARAMA
Cinsel aktivitenin başlangıcında
Yüksek risk kümesinde Yılda bir
Düşük Risk kümesinde Birinci 3 yıl yılda bir kere daha sonra 3 yılda bir.
Kanser tedavisini takiben Birinci 2 yıl 3 ayda bir, 3 yıl 6 ayda bir, sonra yılda bir
Smear testi güvenilirliği nasıldır?
Smear taramasında yanlış negatif oranı yaklaşık % 25´dir. Yani klinik olarak habaset (kötü) olduğu halde smear´ın olağan çıkması mümkünlüğü % 25´dir.
HPV DNA Testi
Serviks kanseri HPV (human papilloma virüs) ilişkisi
HPV nedir?
HPV 100’ün üzerinde tipi tanımlanmış olan zarfsız bir DNA virüsüdür. %99’un üzerinde bir oranda cinsel bağ ile bulaşır. Bunlardan 40’ı anogenital organları tesirler. 15-20 tanesi ise yüksek riskli onkojenik tiplerdir. En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Sebat eden HPV enfeksiyonu serviksin prekanseröz lezyonları ve serviks kanseri için en kıymetli ve güçlü risk faktörüdür.
HPV nasıl bulaşır?
HPV enfeksiyonu %100’e yakın oranda cinsel yoldan bulaşır. Genital temas ile de bulaşabilir. Nadiren öbür bulaşma yolları da vardır; örneğin HPV ile enfekte bir annenin doğum yapması sonucunda bebekte enfeksiyon görülebilir. Reküren Respiratuar Papillamatosis (gırtlak içerisinde kondilomatöz lezyonların olması) 100.000’de 2 oranında nadiren rastlanan bir durumdur. HPV ile temas sonrası 2-3 ay içerisinde lezyonlar çıkabilir. Erişkin bir bayanın 50 yaşına geldiğinde HPV ile enfekte olma bahtı %80 oranındadır.
Serviks kanserlerinde ve kanser öncü lezyonlarda HPV DNA bulunma sıklığı nedir?
Rahim ağzı kanserlerinin çabucak hemen hepsinde en az bir yüksek riskli HPV DNA tipi mevcuttur.
ASC-US smear anormalliklerinde yaklaşık %50, LGSIL’de yaklaşık %83, ve HGSIL’de %90 oranında yüksek riskli HPV DNA saptanabilir.
HPV enfeksiyonu varlığı nasıl anlaşılır?
HPV DNA testleri kimi durumlarda kullanılabilir ve kanser açısından yüksekriskli tipler tespit edilebilir.
Kimleri test edelim?
HPV DNA testleri günümüzde iki durumda kullanılmaktadır:
1. Smear sonucu ASC-US gelen hastalarda bir seçenek de HPV DNA testidir.
2. Serviks kanseri tarama emeliyle smear testinin yanında ek bir yardımcı test olarak, 30 yaş üstü hastalarda HPV DNA test kullanımı onaylanmıştır.
HPV her vakit serviks kanserine neden olur mu?
Hayır. HPV enfeksiyonları birçok vakit beden tarafından temizlenir; hastaların %70’inde 1 yılda, %90’ında ise 2 yıl içerisinde HPV enfeksiyonu bedenden büsbütün temizlenir. Geriye kalan %10’luk kısımda hastalık persiste eder (devam eder) ve kanser gelişimi açısından asıl riskli küme bu kümedir. Enfeksiyon sonrası doğal bağışıklığın tesiri ve müddeti günümüzde net olarak bilinmemektedir.
Nasıl korunalım?
Cinsel aktivitede bulunmama HPV’den korunmanın en kesin metodudur. Tek eşlilik riski azaltabilir. Kondom (prezervatif) üzere barier kontrasepsiyon prosedürleri enfeksiyon riskini sıfırlamasa da %60 oranında azaltır. Spermisidal jel kullanımı riski azaltabilir. HPV aşıları enfeksiyon gelişme ve devam etme riskini sırasıyla %91- %99 oranında azaltır.
HPV enfeksiyonu tedavi edilebilir mi?
HPV enfeksiyonunun kendisini tedavi etmek mümkün değildir, lakin HPV enfeksiyonunun neden olduğu lezyonlar varsa bunlar çeşitli usullerle tedavi edilebilir. Bu lezyonlar vulvada (kadın genital organını kaplayan deri organ) kondilomlar (siğiller) halinde olabildiği üzere, servikste kondilom yahut kanser öncüsü lezyonlar olarak karşımıza çıkabilir. Bu lezyonlar Bu lezyonlar koterize edilerek, kriyoterapi (dondurularak), lazer ile, LEEP ile, cerrahi olarak eksize edilerek (keserek çıkartmak) yahut kimi kremlerle (kondilomlar için) tedavi edilebilirler.