Yumurta Dondurulması
Hastadan alınan olgun yahut immatür yumurtalar dondurularak saklanabilir. Bu prosedürle gebelik elde edilmesi ne yazık ki çok başarılı değildir. Lakin son vakitlerde vitrifikasyon denilen yolla başarılı sonuçlar rapor edilmektedir. Bilhassa kanser tedavisi görecek, lakin tedaviden evvel yumurtlama uyarılması için kâfi vakti olan hastalarda yahut şimdi partnerini bulmamış, anne olma yaşını ertelemek isteyen bayanlarda uygulanabilir.
Sperm Dondurulması (Sperm Freezing)
Erkekte testis kanseri varlığı ya da öbür organlarındaki tümör tedavileri nedeni ile erkeğin radyoterapi, kemoterapi görecek olması, tedavi sonrası erkekte kısırlık oluşturabilir. Bu nedenle yeteri kadar sperm örneği dondurulup saklanabilir. Bazen de bayana tüp bebek uygulaması yapıldığında erkeğin seyahat, iş yahut ruhsal nedenlerle meni verememesi kelam konusu olduğunda evvelden sperm dondurularak önlem alınır. Sperm yumurta ve embriyonun bilakis dondurma ve çözme sürecinden çok az etkilenir. Taze sperm ile nerede ise tıpkı muvaffakiyet oranına sahiptir.
Embriyo Dondurulması (Embriyo Cryopreservation)
Transfer için gerekli olan sayıdan daha fazla ve yeterli kalitede embriyo elde edilmesi durumunda bu embriyolar dondurularak saklanabilir. Dondurma-çözme süreci sırasında kimi embriyolar hayatlarını sürdüremez. Bu yolla gebelik oranı nerede ise taze embriyo transferi oranına yaklaşmıştır.
Embriyo dondurma süreci, tüpbebek merkezlerinde yaklaşık 20 yıldır uygulanmakta olup başarısı kanıtlanmış bir metottur. Bu süreç merkezimizde de muvaffakiyet ile uygulanmaktadır. Bilhassa yumurta sayısı fazla olan olgularda elde edilen embriyoların uygun sayıdaki kısmının dondurularak saklanması, gebelik elde edilememesi durumunda hastayı dondurma sürecinin yapıldığı evreye kadar uygulanan tüm süreçlerin yükünden kurtardığı üzere şayet gebelik elde edilmişse ikinci bir çocuk istemi için tekrar çarçabuk uygulanılabilirliği açısından son derece yararlıdır.
Embriyo dondurma süreci, embriyo gelişiminin her evresinde uygulanabilir. Döllenmenin görüldüğü birinci gün olan embriyolarda ve şekilsel farklılaşmanın gerçekleştiği ve artık embriyoya blastokist ismini verdiğimiz 5. gün embriyolarında uygulanması teknik olarak daha uygun sonuçlar vermektedir.
Embriyo dondurma tekniği ile ilgili olarak kısaca bilgi vermek gerekirse, embriyolar gelişimsel etaplarına uygun olarak özel olarak hazırlanmış donmaya karşı kollayıcı solüsyonlar ile muamele edilir ve bilgisayar denetimli özel bir aygıt içerisinde sıcaklık ortalama -80°C’ye kadar düşürülerek dondurulmaktadır. Embriyolar -196°C lik bir iç ortamı olan tanklarda size özel olarak ayrılmış ve etiketlendirilmiş bölmelerde saklanmaktadır. Bu sıcaklıkta hiçbir biyolojik aktivite meydana gelemeyeceğinden embriyoların canlılığı yok olmadan hasta çözülmelerini istediği vakte kadar saklanabilmektedir. Fakat embriyo dondurma süreci sırasında oluşabilen travma sonucu dondurulan embriyoların yaklaşık %20 sinde çözülme sonrası canlılık kaybı görülebilmektedir. Canlılığı devam eden embriyoların her birinin implantasyon (embriyonun rahim duvarına tutunması) oranı, taze transfer edilen embriyolara nazaran üçte bir azalmaktadır. Lakin bu kesin bir yargı değildir. İlerleyen teknolojik gelişmeler embriyoların dondurma sürecinden etkilenmesini hayli aza indirmektedir.
Dondurularak saklanan embriyoların çiftin karar verdiği sürece saklanmasında teknik olarak bir sakınca yoktur. Her ne kadar uygun saklama mühletinin 3-5 yıl olduğu teknik olarak belirtilse de daha uzun mühlet saklanmış olan embriyoların transfer sonrası rapor edilen gebelikler bu embriyoların inançlı bir biçimde saklandığında uzun mühletler dayanabildiğinin bir göstergesidir. Fakat çiftlerin her yıl saklama kontratını yenilediği bu sistemde, embriyoların saklama sürecinin devam etmesi, çözülerek transfer edilmesi, çözülerek imha edilmesi ya da çözülerek tıbbi bir araştırma için kullanılması tarafında karar verilebilir. Ülkemizde Sıhhat Bakanlığı ÜYTE merkezlerine ilişkin yönetmelikte embriyo saklama mühleti 5 yıl olarak uzatılmıştır.
Dondurma kayıtları öteki bütün tıbbi süreçlerin prosedürlerinde olduğu üzere sıkı bir güvenlik ile kliniğimizde koruma edilmektedir. Kayıtlar bilgisayar ortamında yalnızca şifre ile yetkili şahıslar tarafından ulaşılabilen belgelerde tutulmaktadır. Bu evrakların her gün 5 farklı kayıt ortamına yedeklemesi otomatik olarak yapılmakta, bu kayıtların iki adeti ise yangın ve bilgisayarların çalınma tehlikesine karşı klinik dışında tutulmaktadır.
Testis Biopsi Malzemesi Dondurulması
Testisden alınan biopsi malzemesinde sperm hücresi bulunduğunda tüm testis dokusu -196 derecede dondurulup saklanabilir.
Yumurtalık Dokusu Dondurulması
Genç bayanlarda kemoterapi almadan evvel tedavi sonrasında çocuk sahibi olabilme emeli ile yumurtalıklarının korteks kısmından alınan biopsi gerecinin -196 derecede saklanarak korunma formülüdür. Bu prosedür basın ve bilim dünyasında heyecan uyandırmıştır. Lakin ne yazık ki bu metotla şimdi hiç gebelik oluşturulamamıştır.
Vitrifikasyon Yöntemi
Biyolojik ortamdaki suyun ileri derecede süratli sogutularak keskin kristal oluşmasına müsaade vermeden yapılan birdenbire suyun adeta camsı bir katılık haline geçtiği soğutma sürecidir. Emel hücre içi buz kristal olmadan hücreyi büsbütün yüksek soğutmaya getirmektir.Kryoprotektan olarak en çok DMSO ve etilen glikol kullanılır.
Dondurulan embriyolar saklama kaplarına yerleştirilip isim ve numaralar kayıt edildikten sonra örnekler direkt doğruya sıvı azot içine konur.
Günümüzde bilgisayarlı yavaş dondurma tekniğine nazaran muvaffakiyet oranının daha yüksek olması ve her evredeki embriyoya rahat uygulanması nedeni ile bu usul giderek daha ağır kullanılmaktadır. Tüp Bebek Merkezimizde bu metod kullanılmaktadır.
