TÜP BEBEK AŞAMALARI
Doktorunuz tarafından yapılan birinci değerlendirmenizden sonra, tüp bebek tedavisi başlamadan önce bir hekim ziyareti daha yapmanız gerekir. Bu ziyaretinizde hekiminizle tedavi planınız hakkında görüşeceksiniz. Tabip ziyaretlerinizden birinde, bir kateter yardımıyla uterus ölçümünüz alınabilir. Kateter; embriyoyu rahme yerleştirme kademesinde kullanılan ince, esnek bir araçtır.
Kateter evvel servikse, akabinde da rahme girdiği için, ölçüm sayesinde uterusun ölçüleri, biçimi ve tarafı belirlenebilecektir. Bunun embriyo yerleştirmede yararı vardır. Sizde yahut eşinizde olabilecek enfeksiyonları belirleyebilmek için kan testleri yapılacaktır.
Erkekten, tahlil edilebilmesi için sperm örneği istenir. Şayet sperm tahlilinde olağan olmayan bir durumla karşılaşılırsa, ileri tetkikler için bir örnek daha istenebilir.
Hemşireler size tedavi planınızı ve ilaçları nasıl kullanmanız gerektiğini anlatır.
Yumurtaları Uyarma : Tüp bebek tedavi süreci yumurta uyarma sürecini bağlı olarak adet döngüsünde başlar. (kadının adetinden yaklaşık bir hafta önce) Bu devirde, bayan yumurtalarını uyarmak için GnRH analog ilaçlarını kullanır. Bu ilaç yumurtalıklardaki yumurtaların gelişmesini denetim eden hormonların özgür bırakılımını tesirli bir formda azaltır. Adet olduğunuzda vajinal ultrason ve kan testleri yapılarak ilacın yumurta gelişimini azaltıp azaltmadığı denetim edilir.
Eğer azaltmadıysa, ilaç tedavisine bir yahut iki hafta daha devam edilir. Yumurtalıkların işlevi süreksiz olarak büsbütün sona erdiğinde, gerçek ihtar tedavisi başlar. Yumurtalık folliküllerini uyarmak için yaklaşık 10 gün boyunca hormon tedavisi uygulanır. Follikül büyüklüklerini belirleyebilmek için tedavi boyunca kan testlerine ve ultrasona muhtaçlık duyulacaktır. İlaç kullanımı yaklaşık 10 – 12 gün boyunca devam eder. Kâfi yumurta uyarımı elde edildiğinde, diğer bir hormon olan hCGenjekte edilir. hCH enjeksiyonundan 36 – 38 saat sonra yumurtalar toplanır.
Yumurta Toplama ve Yumurtaların Döllenmesi : Yumurta toplama süreci anestezi altında gerçekleştirilir. Yumurta toplama süreci genelde 20 dakika ile 50 dakika ortasında sürer.
Folliküllerden alınan sıvı derhal embriyoloji laboratuvarına götürülür. Laboratuvarda yumurtalar özel bir solüsyona konur ve inkubatöre yerleştirilir. İnkubatörde yumurtaların geçireceği vakit, ne kadar olgunlaştıklarına nazaran değişir. Yumurta toplama günü, erkek sperm örneğini, mastürbasyon ile elde ederek, laboratuvara teslim eder. Sperm örneği, özel durumlarda, merkez dışında da toplanabilir. Bilhassa, eşi olmaksızın mastürbasyon ile mesken dışı ortamda sperm örneği verme konusunda kasvet çekebilecek çiftler konutta sperm örneğini elde edebilirler. Sperm elde edildikten sonra en fazla 1 saat içinde merkezdeki embriyologlara teslim edilmelidir, şayet bu müddet 1 saatten fazla olursa; erkek örneği merkezde elde etmelidir. Merkez dışında elde edilirse; örnek oda sıcaklığında (aşırı sıcak ve soğuğa maruz kalmadan), ışığı maruz kalmadan tüp bebek laboratuarına teslim edilmelidir. Nadiren gerek olursa, tıpkı gün 2. Sperm örneği istenebilir. Daha sonraki kademe yumurtaların spermler ile birleştirilmesidir. Yumurtaların döllenme oranı genellikle % 80dir. Yumurtalar alındıktan 24 saat sonra denetim edilir. Bu müddette döllenme de gerçekleşmiştir.
Gerekli görüldüğü halde, birtakım embriyolar dondurularak saklanabilir. Şayet tedavi sonrası gebelik gerçekleşmezse, bir sonraki transfer için dondurulmuş embriyolar kullanılabilir. Bu sayede hasta bir daha yumurta uyarma sürecini tekrarlamamış olur. Süreç sonrası 2 – 4 saat içinde hasta taburcu edilir ve 24 saat meskende istirahat etmesi istenir. Yumurta toplama sürecinden sonra 1 – 2 gün içinde adet ağrısına benzeri bel, kasık ağrısı, damla üslubunda kırmızı yahut kahverengi kanama (hazneden) olması doğaldır. Bu türlü olabilecek bir kanamanın, rahim içinden olmadığı için gebelik bahtı üzerine olumsuz bir tesiri yoktur.
Aşağıda bahsedilen durumlardan rastgele birisi olursa, hekiminize haber vermeniz gerekebilir:
a) Ölçmekle 38 dereceden yüksek ateş
b) Çok vajinal (hazneden) kanama (bir ölçü kanama olması normaldir)
c) Çok şiddetli ve devam eden ağrı (bir ölçü ağrı olması normaldir)
d) Ardışık 2 günde 1 kilodan fazla kilo alımı
e) Süreçten 8-10 saat sonrasında artan ağrı ile birlikte, idrar yapamama
Embriyo Transferi : Yumurtalar alındıktan 1 – 3 gün içinde, embriyo transferi yapılır. Transfer edilecek embriyonun sayısı embriyo kalitesine bağlıdır, lakin ülkemizde yasal hudut üçtür. Embriyo transferi sürecinden sonra 2 gün dinlenmeniz gereklidir. Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik testi (kanda beta hCG) yapılır. Adet ile uyumlu olduğu düşünülen kanama olmuş olsa da, gebelik testi kesinlikle yapılmalıdır zira bazen gebelik oluştuğu halde embriyonun rahim içine yataklanmasına bağlı vajinal kanama olabilir. Şayet test olumluysa yani gebelik varsa, yaklaşık 3 hafta sonra ultrasonda bakılır.
