Yapılan çalışmalara nazaran erkeklerde sperm sayısı dünya genelinde her sene azalmakta olup, 50 sene öncesine nazaran sperm sayısı yaklaşık olarak %50 azalmıştır. Bu azalma sonucu Dünya Sıhhat Teşkilatı 2010 yılında olağan kabul edilen sperm bedellerini düşürmek zorunda kalmıştır. Olağan sperm kıymetlerinde kötüleşmede cep telefonları, hormonlu besinler, artmış yağlı beslenme ve artmış çevresel toksinlerin(ağır metaller ve haşare zehirleri) değerli rol oynadığı düşünülmektedir. Dünya üzerindeki ülkeler karşılaştırıldığında, endüstrileşme oranı artıkça sperm kıymetlerinde bozulmanın da arttığı görülmektedir.
İstatistiksel olarak nizamlı bağlantıya karşın çocuk sahibi olamayan (infertilite) çiftlerin %30-40’ında erkek faktörü olup, her 5 infertil çiftin birinde tek infertilite nedeni olarak erkek faktörü bulunmuştur. Her 20 erkekten birinde değişik oranlarda sperm sayı ve/veya işlev sorunu olduğu kestirim edilmekte olup, erkeklerde yüzde bir oranında azospermi(Menide hiç sperm bulunmaması durumu) görülmektedir.
Sperm üretiminde yetersizliğe sebep olan nedenlerin başında koromozomal ve genetik sorunlar, doğuştan inmemiş testis ve infeksiyöz nedenler bulunmaktadır. Genital bölgede ağrıya da neden olabilen ve halk ortasında sıklıkla bilinen bir hastalık olan varikosel de sperm üretiminde düşüklüğe neden olabilmektedir. Varikosel olağan erkeklerin %15’inde, infertil erkeklerin %40’ında görülür. Sperm üretimini azaltan öteki nedenler ise hormonal nedenler, ilaçlar, kimyasal madeler, radyasyon ziyanı, alkol ve sigaradır. Sigara içimi ile bedene kadmiyum girer ve testislere ziyan verir.
Çocuğu olmayan bir çiftin araştırılmasında bayana ilişkin tüm bulgular olağan olduğunda erkeğin sperm kıymetlerine nazaran tedavinin formuna karar verilmektedir. Tedavide en yaygın kullanılan iki formül intrauterin inseminasyon(aşılama) ve tüp bebektir. Hafif erkek faktöründe aşılama ile %10-15 oranında gebelik elde edilebilir. Sperm parametrelerinin aşikâr eşik pahaların altında olduğu durumlarda ise tek şeçilecek metot tüp bebek ve mikroinjeksiyondur.
Erkek infertilitesi için bilinen sebeplere son vakitlerde yeni bir tanesi eklenmiştir.Oksidatif gerilim olarak bilinen bu bozukluk spermde DNA hasarı yaratarak infertiliteye neden olabilir.Sperm kalitesi düşük olan hastalarda oksidatif gerilime neden olan özgür oksitatif radikallerin fazla olduğu gösterilmiştir. Yaş artıkça spermde DNA hasarı artar ve artmış DNA hasarının erkek infertilitesinde kıymetli rol oynadığı gösterilmiştir.
Hür oksidatif radikaller döllenme için gerekli oldukları halde, fazla üretimi spermde hareket kaybı ve DNA hasarı yoluyla sperm işlevine ziyan vermektedir. Böylece erkek üreme sisteminde birçok patolojik süreci başlatabilmektedir. Sperm DNA hasarının, infertil erkeklerin %30-80’inde kıymetli katkısı olduğu gösterilmiştir.Vitamin C, vitamin E, beta-karoten üzere besin destekleri kullanılarak bu ziyanlı tesirin azaltılabileceği düşünülmektedir.
Mevcut oksidatif gerilim tespit modelleri tam bir ölçüm sistemi içermez ve klinik uygulamalar açısından kullanışlı değildir. Spermlerdeki DNA hasarını ölçmek için klinik kullanımı uygun aygıtlar geliştirilmiştir. MİOXSYS aygıtı Oksidasyon-Redüksiyon Potansiyel prensibine dayanır ve elektron alış verişini ölçer. Yaklaşık 4 dakikalık bir müddette sperm DNA hasarını öngörme imkanı bize tedavide uygun yaklaşımı seçme imkanı vermektedir. Bilhassa tüp bebek tedavisinde mikroenjeksiyon metodunda DNA hasarı olmayan spermin kullanılması ile daha yüksek gebelik oranları elde edilebilmektedir.
2 dakika okuma süresi
