1-Yumurtalık kistleri dediğimizde neyi anlıyoruz?
Bayanlardaki temel üreme organlarından olan ve yaklaşık 3 cm çapındaki yumurtalıktan gelişen yer yer kistik (içi sıvı dolu kesecikler) yer yerde solid (sert doku parçacıkları) yapılardan oluşan oluşumlardır.
2-Ne kadar sıklıkla görülür ve hangi yaşlarda karşılaşılır?
En sık 20-44 yaşında görülmesine karşın çabucak hemen her yaş da farklı farklı türleri ile karşılaşılabilir ve farklı özellikler taşıyan cinslerinden ötürü da tahminen de her bayan bu sıkıntıyla hayatında en az bir sefer karşılaşabilir.
3-Hangi şikayetleri yapabilir, bayanlar nelerden şüphelenerek tabibe başvurmalıdır?
Kasıklarda ağrı, karında gerginlik, sistemsiz adet görme, sık idrara çıkma ve kabızlık üzere şikayetlerle tabibe başvurulmasına rağmen en sıklıkla hiçbir şikayeti olmayan bayanlarda rutin jinekolojik muayenede karşılaşılır bu da yumurtalık kistlerinde 6-12 ayda bir yapılması gereken rutin jinekolojik muayenenin değerini hayli arttırır .
4-Yumurtalık kütlelerinin takip ve tedavisinde en kıymetli mevzu nedir?
Aslında bu mevzunun en can alıcı noktasıdır. Bir yumurtalık kütlesi ile ister rutin jinekolojik denetimlerde karşılaşılsın ister şikayetleri üzerine araştırılırken tespit edilsin öncelikli maksat bu kütleler makûs huylu bir kanser midir yoksa yeterli huylu selim kütleler midir. Bizler ilk evvel bu ayrımı yapmak için ayrıntılı bir ultrasonografik inceleme ve kanda tümör belirteçlerini araştırıyoruz ve gerekirse PET-CT MRI ,bilgisayarlı tomografi üzere ileri teşhis prosedürlerini uyguluyoruz .Eğer kanser kuşkusu varsa öncelikle cerrahi operasyon planlıyoruz ve patolojik inceleme sonrası kesin tanıyı vakit kaybetmeden koymaya çalışıyoruz.
Lakin sevindirici bir biçimde oluşan kütlelerin yalnızca menopoz öncesi %7 sinde menopoz sonrası ise %30 unda berbat huylu potansiyel taşıyor.
Bu uygun huylumu berbat huylumu ayırımından sonra kütleleri çok büyük kısmı olan güzel huylularda işlevsel bir kistik üretimi (ki bunlar çoklukla menstürüel siklus da her ay oluşan yumurtlamanın sonucu olan kistlerdir)yoksa yeterli huylu bir tümör mü ayrımını yapmak gerekir.
İşte bura da bu ayrımı yapmak için sabırlı olmak ve tecrübeli olmak gerekir. Birinci olarak ayrıntılı bir teknik kıymetlendirme sonrasında ilaç tedavisi yada hastaları 1-3 ay gözlemek temeldir. Kanser olmayan güzel huylu kütlelerinde çok büyük kısmı işlevsel kistlerdir ve yalnızca 1-3 ay gözlemek ya da doğum denetim hapları kullanarak geriler ve hastaları gereksiz cerrahi operasyondan kurtarır.
Fakat bu 3 aylık tedavi ve müşahede sonrasında kistler gerilemez ve veya büyümeye devam ederse bu durumda da cerrahi bir operasyon planlamak gerekir.
5-Fonksiyonel olmayan âlâ huylu tümörlerde neden cerrahi tedavi planlanıyor ve nasıl yapılıyor?
Yeterli huylu tümörlerde 2 kıymetli sorun vardır.Birincisi; bunların cinsine nazaran %1 -25 i vakit içinde kanserleşme potansiyeli taşıyabilir ve bu riski ortadan kaldırmaları gerekir .İkinci bir kıymetli bahiste bu kistler çoğunlukla menopoz öncesi göründüğünden kistler büyüdükçe yumurtalıktan çalmaya ve yumurtalık kapasitesini azaltıp yok etmeye başlarlar ve bir müddet sonrada üreme sıkıntılarına sebep olabilirler.
6-Yumurtalık kistlerinin kısırlık yapma riski var mıdır?
Evet aslında tüm yumurtalık kistleri hatta işlevsel olanlar bile kısırlıkla yakın bağlantılıdır. Tümoral kistler yumurtalığı yok ederek hacmini azaltırlar ve geç kalındıkça yumurtalık rezervleri azalır, bilhassa halk ortasında çikolata kisti denilen endometriomalar hem yumurtalık hacmini azaltarak hem de tüplerde yapışıklık yaparak kısırlık riskini arttırırlar. Sık sık işlevsel kistleri olan bayanlarda da yumurtalık rezervleri araştırılmalı erken menopoz riski açısından dikkat edilmelidir. Zira yumurtalık kalitesinin azaldığı menopoz öncesi devirde işlevsel kistleri daha sık görürüz.
7-Fonksiyonel kistlerin büyük bir kışı gerilediğinden takibine gerek var mıdır.?
Elbette yakın izlenmeli işlevsel kistler yırtılarak iç kanama yapma ,kendi etrafında dönerek yumurtalık torsiyonu dediğimiz geç kalınırsa o yumurtalığı büsbütün yok edecek önemli tablolara taban hazırlayabilir ayrıyeten tüm işlevsel kistlerin yok olduğundan emin olmak lazım lakin o vakit bu kistin bir tümöral kist olmadığından emin olunabilir.
8-Çikolata kistlerinin kıymeti nedir?
Çikolata kistleri endometriozis dediğimiz rahimdeki menstürüel döngüyü oluşturan tabakanın yumurtalıklarda kistik yapı oluşturmasıdır ve kısırlık, şiddetli ağrı, yapışıklık ve cinsel problemlere yol açabilir. Tedavisi ve takibinin kusursuz yapılası ve kişinin hem cinsel hem de üreme sıhhatini korumak hemde ömür kalitesini arttırmak için hayatidir. En kıymetli tedavi yanlışlıklarından biri erken ameliyat yapmak kadar geç ameliyat da yapmaktır. Bir o kadar değerli bahis da ameliyat sonrası çok büyük oranda kistin tekrarlayacak olması ve başarılı cerrahi bir tedavi uygulanmış olsa da sonrasında medikal tedaviyi menopoza kadar sürdürecek titizlik de olunmalıdır.Unutmamalıdır ki tekrarlayan her çikolata kistleri daha karmaşık problemlere sebep olurlar.
9-Çocuk ve ergenlik devrinde kistlerin ehemmiyeti var mıdır?
Mutlaka önemlidir zira birtakım tıp yumurtalık kanserleri o yaşlarda gözlemlenir, oluşan yeterli huylu kistler bu yaşlarda hiç akla gelmeyeceğinden değerli bir yumurtalık doku kaybına sebep olabilir. Bu yaş kümesinde tabibe gitme alışkanlığı pek olmadığından da çoğunlukla gecikmiş halde gelir hastalar. Bu yaş kümelerinde anlamsız kasık ağrısı adet düzensizliği ve karında şişlik şikayeti olan genç kızlar kesinlikle ultrason ile pahalandırmak gerekir.
10-Bu kütlelerin tedavisinde nasıl bir yol uyguluyorsunuz?
Bu hastalıklar çoklukla menopoz öncesi yaşlarda olduğundan hem kozmetik korkular çok oluyor hem de çoğunluk çalışan bayanlar yada eğitimine devam eden genç kızlar olduklarından cerrahi tedavilerinin en az kozmetik hasar yapacak bir yol ve mümkün olduğunca kısa hastanede kalış müddeti ve mümkün olan en kısa müddette toplumsal yada iş ortamına dönülmesi hedefleniyor . Son yıllarda biz çabucak hemen tüm hastalarımızda ileri kanser hastaları dışında laparaskopik cerrahi (klasik yada robotik) tercih ediyoruz .Böylece hedeflediğimiz tüm cerrahi hedefleri kusursuzca gerçekleştirip tıpkı gün yada sonraki gün hastalar meskenlerine gidip 1 hafta sonrada toplumsal ortamlarına dönebiliyorlar
11-Yumurtalık kütlelerinin oluşturabileceği meselelerden korunmak için bayanlar nelere dikkat etmelidir?
Üreme çağındaki bayanlar rutin jinekolojik denetimlerini aksatmamalı lakin 20 yaş altı genç kızlar ise adet düzensizliği karında şişlik yada anlamsız karın ağrısı şikayetleri olduğunda doktora yönlendirilmeli.
Menopoz sonrası ise en az 70 yaşına kadar kontrolleri aksatmamalı. Unutmamalı ki menopoz öncesi overyal kütlelerin yalnızca %7 kanser potansiyeli taşırken bu oran menopoz sonrasında %30 a çıkar ve daha önemli bir durumlar müsabaka potansiyelleri vardır.
4 dakika okuma süresi