İleri Düzey/Detaylı USG (2. Seviye Ultrason)
Gebelikte ultrason, anne karnındaki bebeğin muayene edilmesine imkan sağlayan kıymetli bir muayene aracıdır. Hem olağan (sorunsuz) gebeliklerin takibinde hem de komplike (sorunlu / problemli) gebeliklerin takibinde kullanılmakta ve bebekle ilgili birçok muhtemel sorunun erkenden teşhisine imkan sağlamaktadır. Bu nedenle gebelik devri boyunca, gebeliğin birinci tespitinde, gebeliğin 11-13 haftaları ortasında (ikili tarama testi ve bebeğin anatomik muayenesi için), gebeliğin 18-23 haftaları ortasında (bebeğin ayrıntılı anatomik muayenesi için), gebeliğin 28-32 haftaları ortasında (bebeğin olağan büyümesinin gözlenmesi için) ve doğum öncesi periyotta (bebeğin doğum öncesi son değerlendirmesi için) olmak üzere en az 5 kere ultrason muayenesi yapılmasında yarar vardır.
Gebelik birinci kez tespit edildiğinde yani erken gebelik periyodundaki birinci ultrason muayenesi vazgeçilmezdir. Zira bu periyotta gebeliğin kesin teşhisi, gebeliğin rahim içerisinde olduğu (böylece dış gebelikler ekarte edilmesi sağlanır), bebeğin kalp atışlarının gözlenmesi (bebeğin canlı olduğu saptanır), bebeğin uzunluğu ölçülerek gebelik haftasının netleştirilmesi, bebek sayısı saptanarak ikiz, üçüz üzere çoğul gebelikler tespiti sağlanmış olmaktadır. Tekrar gebeliğin birinci üç ayı sonunda (11-13 haftada) bebeğin uzunluğu, ense kalınlığı ölçümü, burun kemiği varlığı, doppler ile kalp kapakçık işlevi ve bebeğin toplar damar doppler ölçümü ile ikili tarama testi yapılmasına imkan sağlaması açısından ultrason muayenesi gerekmektedir. Gerekli hallerde erken gebelik devirlerinde bebeğin baş, beyin, kalp, karın iç organları, elleri ve ayakları da değerlendirilebilmektedir.
Detaylı ultrason yahut ayrıntılı ultrason yahut ileri seviye (ikinci düzey) ultrason birebir manadadır. Aslında bu tariflerin tümü bebeğin ultrason ile incelenebilecek tüm sistem ve organlarının detaylı muayenesidir. Bunun dışında 3 yahut 4 boyutlu ultrason denilen inceleme prosedürü ise bunlarla birebir manaya gelmez lakin halk ortasında çoğunlukla birebir sanılır.
Bebeğin detaylı ultrason muayenesi 2 boyutlu yapılmaktadır. Buna ek olarak, tıpkı muayenede 3 ve 4 boyutlu ultrason kullanılarak aileye bebeğin yüzü, elleri, ayakları 4 boyutlu olarak gösterilebilir. Detaylı ultrason muayenesinde değerli olan ultrason aygıtının 3 yahut 4 boyutlu olması değil; detaylı ultrason muayenesini bu bahiste tecrübeli bir uzmanın değerlendirmesidir.
Normal gebelik takibinde gebeliğin 18-23 haftalar ortasında fetal ultrason muayenesi yapılır. Bu muayene, her gebelikte bebekte bir doğumsal kusur (anomali) varlığını araştırmak gayesiyle yapılır. Rastgele bir anomali saptanmazsa rutin gebelik takibine devam edilir. Fakat anomali saptanması durumunda bu mevzuyla ilgili aile bilgilendirilerek durumun araştırılması için bu bahiste uzman doktorlarca (perinatoloji uzmanı) fetusun tekrar detaylı ultrason muayenesi ve gerekirse invaziv süreçler yapılır.
Ayrıntılı ultrason muayenesi gebeliğin 18-23 haftalar ortasında uygulanabilir ve inceleme yaklaşık 20-40 dakika sürer. Bebeğin durumuna bağlı kıymetlendirme yapılamaması yahut bir kuşku varlığında ultrason muayenesi yaklaşık bir hafta içerisinde tekrar yapılır. Fakat bir kuşku yahut risk saptanmamışsa olağanda gebelikte bir sefer yapılır ve tekrar yapılmasına gerek yoktur.
Detaylı ultrason muayenesinde bebeğin baş kemikleri, beyin, yüz, omurga, göğüs kafesi içerisi, kalp, karın organları, mide, barsak, böbrekler, kollar – bacaklar (el ve ayaklar dahil) ultrason ile muayene edilebilecek organlar detaylı olarak incelenir. Ayrıyeten bebeğin suyu, plasentası (bebeğin eşi) ve rahim ağzı uzunluğu da kıymetlendirilir. Gerekli hallerde ise gebeliğin 20-22 haftalar ortasında kalp fetal ekokardiyografi ile kıymetlendirilir.
Ayrıntılı ultrason muayenesinde en düzgün merkezlerde en deneyimli uzmanlar tarafından yapılsa bile asla bebekteki anomalileri %100 saptayamaz. Ortalama %60-80 civarında anomaliler saptanabilir. Zira kimi anomaliler ultrasonda saptanacak belirtiler vermez, kimi anomaliler ultrason yapıldıktan sonra daha ileri aylarda gelişebilir. Olağanda bütün gebeliklerin yaklaşık %2-3 kadarında major konjenital (doğumsal) anomali vardır.
Gebelerde ultrason için açlık yahut tokluk kaidesi aranmamaktadır. Lakin daha evvel yapılan ultrason ve tetkik sonuçları (ikili yahut üçlü/dörtlü tarama testi gibi), hamile takip formu üzere belgelerin hamilenin yanında getirmesi faydalı olmaktadır.
3 yahut 4 Boyutlu Ultrason (3-4D USG)
4 boyutlu ultrasonla, bebeğin anne karnında gerçek ve eş vakitli hareketlerini izlemek mümkündür. 3 boyutlu ultrasonda alınan manzaralara vakit faktörünün eklenmesi ile hareketler de görünür hale gelir ve bu da 4 boyutlu ultrason olarak isimlendirilir. 4 boyutlu ultrason aygıtları iki boyutlu inceleme özelliğinin yanı sıra, renkli doppler ve 3 boyut özelliğini birlikte barındırırlar. Temel olarak 3 yahut 4 boyutlu ultrason klasik 2 boyutlu ultrason kullanımını gereksiz kılacak bir sistem değildir. Lakin, klasik ultrasonda saptanması güç olan yahut tecrübe isteyen kimi durumlarda avantaj sağlamaktadır. Bilhassa bebeğin dış yapısının incelenmesinde (yarık dudak, kol ve bacaklardaki birtakım ayrıntı anomalilerin görülmesinde, nöral tüp defektlerinde) avantajlıdır.
Gebelikte 4 boyutlu ultrason elzem olmasa da aslında en kıymetli avantajlarından biri, anne ve baba adaylarının doğmamış bebeklerinin gerçek görünümünü görmeleri ile olağanda doğumdan sonra kurulması beklenen duygusal bağların daha evvelce oluşmasıdır. Gebelikte 4 boyutlu ultrasonda manzara elde edebilmek için incelemek istediğimiz kısmın önünde kâfi ölçüde amnion sıvısı olmalı, ayrıyeten incelenecek kısmın örneğin bebeğin yüzünün bize dönük olması gerekmektedir. Bebeğin durumu nedeniyle imaj elde edilememesi halinde incelemenin bir mühlet sonra yapılması uygun durum elde edilmesine imkan sağlamakta ve gerekli manzaralar elde edilebilmektedir.
Sağlıklı ve keyifli bir gebelik geçirmeniz dileğiyle.
